تربیت عقلی در قرآن
موضوع:
تربیت عقلی در قرآن
استاد راهنما:
سرکار خانم ملاولی
محقق:
فاطمه سلیمی فر
زینب صائم
پریسامیمنت آبادی
پاییز 96
چکیده:
انسان موجودی است که می تواند از نیروی تفکر برخوردارباشد و به همین دلیل بر سایر موجودات برتری دارد. به طوری که سایر ابعاد وجودی وی از جمله جنبه های عاطفی و اجتماعی او در حد وسیعی تحت سیطره جنبه عقلانی قرار دارد. در اندیشه اسلامی نیز به پرورش جنبه های عقلانی در ساماندهی به نظام فکری یا ایدولوژی انسان اهمیت زیادی داده شده است. به گونه ای که برخی اعتقاد دارند که از ویژگیهای اصلی تربیت اسلامی تکیه بر عقل و تاکید بر جنبه عقلانی است، با این وجود بعد عقلانی که به عنوان یک استعداد در وجود آدمی نهاده شده است به خودی خود شکوفا نمی گردد بلکه برای پیمودن منزل سعادت و راه تکامل نیاز به هدایت و تربیت دارد و اینجاست که تربیت عقلانی به معنی ایجاد شرایط مناسب برای پرورش قوه تفکر انسان ضرورت پیدا می کند چرا که شرط توفیق تربیت در سایر جنبه ها مانند بعد عاطفی ، اخلاقی و اجتماعی انسان ،معطوف به تربیت عقلانی است و برای تربیت بعد الهی و معنوی انسان نیز باید به تربیت عقلانی وی همت گماشت.
کلید واژه ها: تربیت، عقل ، تربیت عقلانی
فهرست مطالب
مقدمه: 1
فصل اول: کلیات
بیان مسئله: 3
پیشینه تحقیق: 3
اهمیت و ضرورت تحقیق: 5
اهداف تحقیق: 6
سوال اصلی: 6
سوال فرعی: 6
پیش فرضهای تحقیق: 6
فرضیه تحقیق: 7
روش تحقیق: 7
مفاهیم و متغیر ها: 7
فصل دوم: مفهوم شناسی
الف:معنای لغوی تربیت: 9
ب:معنای اصطلاحی تربیت: 9
الف:معنای لغوی عقل: 10
ب:معنای اصطلاحی عقل: 11
فصل سوم: آیات تعقل
تعقّل در معبود حقیقی: 13
تعقّل در آفریده هاي آسمانی و زمین: 14
درخواست برهان در برابر حرفهای بیهوده : 15
مقایسه انسانها با توجه به افکار و اعمالشان: 15
سخن فرارکنندگان از تعقل: 16
جایگاه عقل در اسلام: 17
فصل چهارم: عوامل رشد عقل و فکر
تقوا: 20
علم: 20
تواضع: 22
نماز، تجلی تمرکز: 22
تعقّل و تفکّر در جهان هستی و اقوام و ملل گذشته: 23
وجود میدان تعقّل و تفکّر: 25
فصل پنجم : موانع رشد عقل
هواى نفس: 28
بردگى فکرى: 28
تکیه بر ظن و شک: 29
رفاه زدگى: 30
بیکارى و کارزدگى: 30
موانع و عوامل بازدارندة رشد عقل در کلام امام علی (علیه السلام): 31
1-شهوت: 31
2-غضب: 31
3 غفلت و بتوجهی: 32
4-عجب و خود بینی: 32
نتیجه گیری: 33
منابع و مأخذ: 34