پژوهش و نوآوري

بسمه تعالی

در مورخ 10/12/1396 کارگاه پایان نامه نویسی برای طلاب پایان نامه نویس با حضور جناب آقای سلحشور استاد حوزه رو دانشگا ه در مرکز تخصصی الزهرا ء سلام الله علیها شهرستان قروه برگزار گردید .

ایشان در این جلسه فرمودند :تکنیک های مساله یابی شامل موارد زیر است :

1.بعد علت وجودی و بقاء2.بعد کارکردی 3. بعد مکانی(هر پدیده یا هر سیستمی که دارای یک مکان جغرافیایی ویژه است .بنابر این شناخت و چگونگی استقرایی پدیده ها و فعالیت یا سیستم در مکان و فضای جغرافیایی و همین طور کارکرد آنها در مکان یابی پدیده ها و برنامه ریزی می تواند موضوع پژوهش باشد .هر موضوعی یک فضایی دارد  4.بعد تکوین پدیده :هر پدیده یا سیستم دارای چرخه ی حیات و سیر تکوین و تحول و تطور است این پدیده چه تحولاتی داشته است.و چه حیطه ای را طی کرده است. 5.بعد کالبد شکافی پدیده (سیستم شناسی)این بعد جنبه ی توصیفی پدیده دارد . این بعد زیر مجموعه هایی دارد زیر مجموعه ها شامل 1. ماهیت شناسی و شناخت سرشت و ماهیت یعنی گونه شناسی 3. طبقه بندی و شناخت شاخص ها و ویژگی های سیستم پدیده یا فعالیت .

ایشان فرمودند:

بعد کالبد شناسی شامل موارد زیر است :

1.فرآیند شناسی   (در هر پدیده فرآیند های برای تحلیل به چشم می خورد که شامل مجموعه ای از مراحل سیستماتیک و یا شکل گیری  رویدادهاست .حال شناخت این فرآیند ها و یا مدل سازی برای این فرآیند ها می تواند موضوع یک پایان نامه باشد.

.2.روند شناسی (پدیده ها و رخدادها دارای شدت و ضعف در جریان خود می باشد .و تغییرات جریان و نوسان آن بر آورد می شود .ضرایب رشد و نظایر آن می تواند موضوع پایان نامه باشد.

3.ساختار شناسی (پیکر شناسی )پدیده ها و سیستم ها دارای اجزا ء و ترکیبات خاص می باشند.شناخت ساختار یک پدیده و یا سیستم و یا فعالیت و اجزاء مرکب و نحوه ی ترکیب آن می تواند موضوع پژوهش باشد.

تمام تحقیقهایی که در رابطه با روش شناسی کار شده است متمرکز بر ساختار شناسی است.

استاد در ادامه بیان نمودند که :شناسایی و تحلیل مساله تحقیق یا مساله شناسی  دارای 6مرحله است.که شامل:

1.پردازش و صورت بندی عنوان پژوهش

2.استفهامی کردن موضوع پژوهش (سوالات اصلی)عنوان پژوهش باید در قالب یک جمله پرسشی تحت عنوان سوال اصلی تحقیق صورت بندی شود .تا باعث جهت گیری ذهن پژوهشگر در راستای هدف تحقیق گردد.

3.سوالات فرعی (در گام بعدی پژوهشگرباید سوالات اصلی تحقیق را به سوالات خرد تقسیم کنید.)

4.محدود کردن مسئله موضوع (موضوع و مسئله پژوهشی باید از حیث زمانی و مکانی و فضایی و موضوعی محدود شود .

5.محدوده مکانی و فضایی (قلمرو جغرافیایی مسئله دقیقا مشخص شود . محدوده ی مفهومی و موضوعی مسئله باید رعایت شود تا از تداخل در مسائل دیگر پیش گیری می شود .و از گزینش مسئله ترکیبی باید پرهیز نمود یعنی فقط باید یک بعد باید مورد مطالعه قرار دهد.یعنی یا علت شناسی و یا فرآیند شناسی و یا کارکرد شناسی

البته باید بستر مسئله مشخص شود .مسائل با بستر های جغرافیایی فرهنگی ،سیاسی، اقتصادی و غیره مرتبط هستند.

عنصر زمان در همه  پژوهش ها قاعده است و اهمیت دارد.البته اگر زمان مطرح نبود مکان مطرح است اگر مکان نبود بستر مطرح است.

ایشان فرمودند :

6.ابعاد مسئله بصورت کمی و کیفی است که پژوهشگردنبال  کدام بعد از مسئله پژوهش است.

در آخر ایشان فرمودند پژوهشگر باید در نظر داشته باشد  چه متغیرهایی در این مسئله اثر می گذارد .و حدود آنها را تشخیص دهد و سپس یک متغیر را در نظر بگیرید.

در مورخ1396/12/03  جلسه اول كارگاه پایان نامه نویسی با حضور جناب آقاي سلحشور  ،استاد حوزه و دانشگاه در مركز تخصصي الزهراء سلام الله عليها  شهرستان قروه  برگزار گردید.

استاد فرمودند:در انتخاب موضوع  طلاب مشكلاشان اين است كه هر موضوعي را كه انتخاب مي كنند مي گويند تكراريست .

 در جواب بايد گفت .پژوهشگر  در دانشگاه و حوزه اولين مساله  اي كه با آن روبرو مي شود اين است كه:بايد پژوهش اوبه  يكي از مجهولات بشر بپردازد براي آن جواب پيدا نمايد  نبايد وقت خود را  بر روي معلومات بشربگذارد زيرا: به اين پژوهش نمي گويند. مثلا بررسي حسد در قرآن ، در اين مورد  بسيار كتاب نوشته شده حال پژوهشگر مي خواهد با نوشتن پايان نامه چه گره اي از مشكلات جامعه حل مي كند .مگر اينكه آن موضوع را با رويكرد جديد نگاه كند  در واقع مجهولات پژوهشگر  بايد ناظر بر يكي از ابعاد موضوع باشد . اولين بعد 1. چيستي موضوع پاسخ به چيستي موضوع است اصطلاحا ماهيت شناسي مي گويند 2. دومين بعد پاسخ به چگونگي موضوع است .

3.پاسخ به چرايي موضوع (علت شناسي موضوع )4.پاسخ گويي به كجايي موضوع (مكان شناسي مكان يابي)

5.پاسخ به اثرات و كاركرد هاي موضوع (يعني نتايج عملكرد ي و رفتاري پژوهش)

6.پاسخ به سير تكوين و تحول موضوع (تكامل تاريخي و رشد پديده )

ايشان در ادامه به مباني پيدايش مساله تحقيق پرداختند و فرمودند :

اولين مبنا حس كنجكاوي  است . كه انسان به لحاظ برخورد دار بودن از قواي فكري و عقلي ، هميشه در انديشه و تفكر در جهان و مسائل گوناگون  است و ذهنش هميشه به صورت سيال در جريانه و كنجكاوي يكي از مولفه هاي جريان سيال ذهن است.

در كنار اين معلومات و شناخته شده ها مجهولات پژوهشگر  زياد تر مي شود

ايشان فرمودند :

اولين مساله كه شما را به پژوهش واردار مي كند كنجكاوي است  و دومين مساله تجارب شخصي و سومين مساله مطالعه آثار مكتوب است كه شامل مقاله و كتاب و..

4. استفاده از منابع شفاهي (عمده سخنراني ها و مباحثه ها ، نشستن پاي مناظر ه ها  برنامه هاي راديويي ،همچنين نشستن پاي سخنراني هاي رهبري  ، فيلم ها ، سريالهاي تاريخي مذهبي

5. نيازسنجي متقاضيان در سازمانها (مثلا سازمان آموزش و پرورش چه پژوهشي دارد كه شما مي توانيد هم پژوهش ايشان را انجام داده و هم از حمايت هاي پژوهشي اين سازمان بهره مند شويد)

ايشان در ادامه بيانات خود فرمودند: ويژگيهاي تحقيق عبارتند از:

1.ادراكي بودن

اين امر بدين معناست که محقق بايد مسئله را با تمام وجود ادراک کرده باشد. مسائلى که جنبهٔ القايى داشته و ادراک نشده باشند، نمى‌توانند توجه محقق را جلب کنند، بعلاوه اين‌که هدف و جهت‌گيرى تحقيق براى محقق مبهم خواهد بود.

2.بسيط بودن

مسئله بايد واحد باشد و حالت ترکيبى نداشته باشد.

3.ميكرو بودن( جزيي و مشخص باشد )

مسائل کلان و عمومي در تحقيق علمى حل نمى‌شود؛ چون محقق فرصت و منابع مالى لازم را ندارد. علاوه بر اين، عملياتى کردن متغيرهاى مسائل کلى‌تر و ماکرو مشکل است و اندازه‌گيرى آن امکان‌پذير نيست.

4. نو بودن مساله

مسئله تحقيق بايد اصيل و جديد باشد ؛ البته بجز مسائل و موضوعاتى که عنوان ثابت دارند، ولى از متغيرهاى مکانى تأثير پذيرفته‌اند يا نظريه‌اى را مورد آزمايش قرار مى‌دهند.

5.مرتبط با رشته تخصصى محقق باشد .

6. شفاف بودن مساله

مسئله تحقيق از نظر موضوع، مفاهيم، ابعاد مجهول، متغيرهاى اندازه‌گيري، چهارچوب نظرى و مبناى فرضيه‌سازى قابل آزمايش، بايد شفاف باشد و در آنها ابهامى وجود نداشته باشد.

7.ابطال پذيري فرضيه ها( فرضيه بايد ناظر بر حدس و گمانهايي باشد كه جهت دار و مشخص باشد و امكان رد و تاييد داشته باشد)

ايشان در ادامه مباحث به شيوه نگارش  پايان نامه اشاره نمودند و فرمودند:

1. جملات از لحاظ انشايي بايد گويا و رسا باشند.از جملات ادبي پرهيز شود .

2. الفاظ و تركيبات حدالمقدور بايد فارسي باشد.

3.الفاظ و تركيبات جدا نوشته شود .(ميشود غلط و مي شود درست و صحيح است)

4.علائم نگارشي بسيار مهم است و بايد رعايت شود.و به توضيح علائم نگارشي پرداخته شد.

و در آخر به  حل مشكلات پژوهشي طلاب  با ذكر مثالهايي پرداخته شد.

بسمه تعالي

در مورخ1396/11/25  جلسه اول كارگاه ساعات پژوهشي با حضور حجت الاسلام والمسلمين آقاي رستمي  ،استاد حوزه و دانشگاه در مركز تخصصي الزهراء سلام الله عليها  شهرستان قروه  برگزار گردید.

در جلسه اول اين كارگاه مقدماتي در مورد كليات تحقيق بيان گرديد .

و در ادامه اين بيانات استاد فرمودند:  اصطلاح نامه تحقيق در امر تحقيق بسيار به محقق كمك مي كند  ويكي از مواردي كه در امر تحقيق براي پژوهشگر مهم و داراي اهميت بالايي است . موضوع تحقيق مي باشد..اما معيارهايي وجود دارد كه در انتخاب موضوع بايد به آنها توجه كنيم . يكي از شرايط مهم در موضوع علاقمندي پژوهشگر است . او بايد بداند در چه محدوده اي علاقمند به تحقيق است.و مهم ترين ويژگي موضوع بديع بودن آن است.(بايد بروز و دغدغه ذهن پژوهشگر را بيان نمايد). معيار بعدي براي انتخاب موضوع اين است كه موضوع داراي اهميت و اولويت باشد (چه نيازي از جامعه را حل مي كند و در سدد رفع چه مشكلي از جامعه است).معيار بعدي توانايي پژوهشگر را مي طلبد .كه بايددر رشته تخصصي خودش دست به تحقيق بزند . معيار ديگر اين است كه دامنه تحقيق بايد محدود باشد .

ايشان در ادامه بيان نمودند كه : در پايان نامه فصل اول به دليل اينكه ساختار اصلي پايان نامه را تشكيل مي دهد از اهميت بالايي برخوردار است .و در يك پايان نامه اولين چيزي كه به آن پرداخته مي شود بيان مساله است .بيان مسئله دغدغه ذهني شماست كه در قالب سوال اصلي  مطرح مي شود . پيشينه تحقيق نيز در پايان نامه داراي اهميت است و آن اينكه بعد ازاينكه مقالات و كتابهايي كه در زمينه موضوع مورد نظر شما تاليف شده اند به كدام پرسش شما پاسخ داده نشد و شما را ترغيب نمود تا براي يافتن جواب دست به نوشتن بزنيد.در پيشينه نقاط قوت مقالات و كتابهايي كه در اين زمينه نوشته شده است را بيان و نقاط ضعف را برجسته مي نماييم .ودر پايان نامه خود به آن ضعف ها جواب مي دهيم .سوال اصلي با پيشينه و بيان مساله متفاوت است . بيان مساله دغدغه ذهني شما  مي باشد .و زماني كه ما بيان مساله را به صورت سوالي آورديم سوال اصلي ما شكل مي گيرد البته منظور از سوالي بودن اين نيست كه حتما علامت سوال داشته باشد ..فرضيه نيز پاسخ احتمالي به سوال اصلي شماست كه چه بسا رد شود  و چه بسا اصلاح شود.واژگان كليدي يعني پركاربرد ترين واژگان  در پايان نامه است .

استاد رستمي در ادامه بيان نمودند

فصل اول كه ساختار اصلي پايان نامه است را طرح تحقيق مي گويند. و طرح تفصيلي نيز در اول پايان نامه قرار مي گيرند .پايان نامه بايد  در 100 تا 200 صفحه نوشته شود سوالات فرعي شما هر كدام يك فصل را تشكيل مي دهند اگر سوالات فرعي زياد باشد ادغام صورت مي پذيريد و به گفتار تبديل مي شوند .اجزاي تشكيل دهنده پايان نامه  عبارت است از مقدمه و بيان مساله و پيشينه و اهميت و ضرورت و اهداف كه چهار چوب نظري را بيان مي كنند .  و اين كه روش تحقيقت به چه روشي است بايد مشخص شود  و و مشخص شود كه مانع ها چه بوده كه باعث كند شدن در مسيرپايان نامه نويسي شده است .

ايشان در ادامه بيان نمودند :

در مقدمه پژوهشگر به دنبال ارتباط موضوع با موضوع هاي مرتبط است و بيان مي كند كه قبل از اين چه كساني در مورد اين موضوع بحث نموده اند  در واقع مقدمه ارتباط  فصل اول را با كل تحقيق بيان مي نمايد .و همچنين دغدغه هاي پژوهشگررا بيان مي نمايد . فرقي بين مقدمه هر فصل با مقدمه كلي در اين است كه مقدمه هر فصل مربوط به همان فصل است و اين فصل را به فصل قبلي وصل مي نمايد .و ذهن خواننده را با موضوع گره زده و آشنا مي كند . مقدمه نبايد طولاني و غيرمرتبط باشد. مقدمه بايد بين يك تا سه صفحه باشد و نه كمتر و نه بيشتر از اين .مقدمه فصل از مقدمه كل تحقيق كمتر است در مقدمه  نويسنده ،مخاطب را با اصل تحقيق آشنا مي نمايد و ارتباط  فصل را با تحقيق بيان نموده و يك حالت زنجير وار در بين موضوعات ايجاد مي نمايد.

ايشان در ادامه فرمودند:مساله اصلي تحقيق همان بيان مساله است كه چرا شما اين موضوع رو براي تحقيق انتخاب نموده ايد  زيرا هر پژوهش به دنبال راهي براي راه حل يابي و پاسخ به مساله ايست كه از طريق پژوهش بايد حل شود.در پايا ن نامه هاي ارشد بايد به دنبال نو آوري باشيم . زماني كه به جوابهاي پرسش هاي فرعي خود دست پيدا نموديم وبا توجه به معلومات خودمان به مجهو لاتمان پاسخ داديم  تمامي پاسخ ها را جمع آوري و هدفمند مي نماييم و اين پاسخ به پرسش اصلي خواهد بود .ما در پايان نامه يك نتيجه گيري كلي براي كل پايان نامه داريم و يك نتيجه گيري براي هر فصل داريم  كه در جلسه آينده به روش تحقيق و رويكردي كه بر تحقيق حاكم است مبحث جلسه آينده ما خواهد بود.

بسمه تعالي

در مورخ1396/11/25  جلسه اول كارگاه ساعات پژوهشي با حضور حجت الاسلام والمسلمين استاد آقاي رستمي  ،استاد حوزه و دانشگاه در مركز تخصصي الزهراء سلام الله عليها  شهرستان قروه  برگزار گردید.

ايشان در اولين جلسه كارورزي فرمودند: براي نوشتن يك اثر علمي (اصول يازده گانه پژوهش ) يك مقاله علمي و يا يك پژوهش از نظر ساختار مولفه هايي دارد

1. موضوع 2. چكيده 2.واژگان كليدي 4.مقدمه 5. بيان مساله  6.ضرورت 7 اهداف8 پيشينه  ي تحقيق 9سوالات اصلي 10. سوالات فرعي 11.فرضيه 12.نتيجه گيري

مراحل تفصيلي  يك تحقيق علمي  اين است كه 1. انتخاب موضوع تحقيق 2. بيان مسئله 3.پيشينه تحقيق (فرضيه بعد از سوالها بررسي مي شود )

البته شرايط انتخاب موضوع به ترتيب  موارد ذيل است .1. علاقه پژوهشگر 2. بديع بود ن3.پژوهش پذير بودن 4.اولويت و اهميت موضوع انتخابي نسبت به موضوعات ديگر 5.توانايي پژوهشگر 6.منابع مادي 7.منابع اطلاعاتي

ايشان در ادامه فرمودند :شرايط تدوين موضوع تحقيق : اولين شرط اين است كه موضوع بصورت جمله مثبت خبري باشد و شما چيزي را كه ديگران از آن غافل بوده اند را بررسي نماييد و موضوع بايد اثباتي باشد و همچنين موضوع بايد مثل يك چتر بر تمام محتوي پايان نامه احاطه داشته باشد موضوع نبايد طولاني و حاوي كلمات زائد باشد  .موضوع بايد قابليت نفي و اثبات را داشته باشد يعني آزمون پذير  باشد و همچنين بايد مباحث در موضوعات  مورد تخصص خودتان مطرح شود و موضوعات ميان رشته اي نياز به چند تخصص دارد كه كاركردن را سخت خواهد نمود .

موضوع بايد داراي سابقه ي تحقيق باشد . و از موضوعاتي كه قديمي هستنداستفاده شود اما با يك رويكرد جديد نگاشته شود . يعني علاوه بر رويكرد جديدو نو آوري بايد  ريشه دارهم  باشد .موضوع تحقيق بايد محدود باشد نبايد كلي در نظر گرفت .منابع در امر تحقيق مهم است حتي ميتوان از مصاحبه نيز به عنوان منبع تحقيق استفاده نمود .البته در مصاحبه  بايد آن شخص كه مورد مصاحبه قرار مي گيرد متخصص و داراي چهره ي علمي و شناخته شده باشد. منابع مي تواند تحليل و استنتاج از فرضيات موجود و مطرح شده باشد .

در ادامه فرمودند :

استفهامي كه در ذهن يك پژوهشگر در رابطه با آن موضوع پيش مي آيد مساله را پديد مي آورد كه رابطه بين چند متغير را بيان مي نمايد و از ويژگيهاي مساله تحقيق اين است كه دغدغه هاي مجهول را جمع آوري و ضميمه كنيم  و از طريق معلوماتي كه در اختيار داريم مجهولات را جواب مي دهيم .ادامه كلاس به جلسه بعدي موكول گرديد.