پژوهش و نوآوري

شورای عالی حوزه علمیه قم

مرکز مدیریت حوزه­های علمیه خواهران

معاونت پژوهش

عنوان:

نیت خیر و شردر آیات و روایات

استاد:

حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای رستمی

نگارنده:

زینب پارسا

بهار 1396

چکیده

نیت عبارت است از قصد و اراده انجام کاری به فرمان خدا یا نزدیک شدن به خدا است. منتهی نیت بر دو قسم است خیر و شر که در این نوشتار به بررسی نیت خیر و شر از دیدگاه آیات و روایات پرداخته شده است که برخی از آیات به طور مطلق اهمیت نیت را گوشزد کرده، برخی دیگر نیت­های های پلید و انگیزه­های نفسانی اشاره می‌کند و آیات دیگری که تأکید دارد که نیت فقط برای خدا باشد. و همچنین به رابطه نیت با عمل پرداخته شده که ارزش کارها بر پایه نیت می­باشد. زیرا نیت پاک و الهی به عمل ارزش می­دهد. در مقابل نیت نادرست و آلوده عمل را تباه و بی‌ارزش می­سازد. همچنین به بیان مراتب به آثار نیت خیر و شر از جمله آنها نیت و انگیزه حرام که به دو صورت می­باشد یکی نیت متزلزل که به ذهن خطور می کند ولی به مرحله عمل نمی­رسد گناه محسوب نمی­شود و مورد مغفرت الهی می‌باشد به صورت دیگر نیت ثابت است که برخاسته از اعتقاد فردی می­باشد که معمولاً منجربه اقدام و عمل خواهد شد که چنین نیتی گناه محسوب می‌شود و موجب کیفر خواهد شد. نیت ریایی که هدف جلب توجه و خودنمایی می­باشد که چنین نیتی باطل می­باشد. نیت مباح نیز علاوه بر قصد قربت انگیزه‌های مباح ضمیمه می­شود که چندان ضروری به صحت  نیت نمی‌زند ولی بهتر است که نیت خالص و فقط برای خدا باشد و در پایان به آثار دنیوی نیت خیر و شر از دیدگاه روایات پرداخته شده است.

 کلید واژه : نیت ،خیر، شر

فهرست مطالب

فصـل اول. 2

کلیـات تحقیـق. 2

1- بیان مسئله.. 3

2-  اهمیت و ضرورت.. 3

3-  پیشینه موضوع.. 3

4- روش تحقیق.. 4

5- سوالات تحقیق.. 4

6- فرضیه.. 4

 مفهوم شناسی. 5

معنی لغوی نیت. 5

معنای اصطلاحی. 5

فصل دوم. 6

ماهیت نیت خیر و شر از دیدگاه. 6

آیـات و روایـات. 6

فصل سوم. 10

رابطه نیـت با عمل. 10

گفتار اول: ارزش کارها بر پایه نیت ها.. 11

گفتار دوم: اخلاص در عمل. 12

فصل چـهارم. 15

مراتب و آثار نیت خیر وشر. 15

گفتار اول: نیت و انگیزه های حرام.. 16

  گفتار دوم: نیت ریایی. 18

گفتار سوم: نیت مباح. 20

نتیجه گیری. 22

منابع و مآخذ. 23