پژوهش و نوآوري

جایگاه معنوی حضرت معصومه‌(سلام الله علیها)
درباره جایگاه حضرت معصومه‌(سلام الله علیها) روایات متعددی وارد شده است، برخی از روایات در مورد زیارت آن حضرت می‌باشد که امام صادق‌(علیه السلام) فرموده‌اند؛ «اَنَّ زِیَارَتَهَا تُعَادِلُ الْجَنَّةَ» زیارت ایشان معادل بهشت است. ( مستدرک الوسائل ج10 ص368)

واژه کریمه چند معنا دارد اولین معنایی که از کریمه، استفاده می‌شود، به معنای گران‌بها، گرانقیمت و ارزشمند می‌باشد مثلا به سنگ‌های قیمتی نظیر عقیق و فیروزه و … « احجار کریمه» گفته می‌شود. معنای دیگر کریمه، به «اصالت خانوادگی» تعبیر شده است معنای سوم کریمه، بخشندگی است که در احسان و انفاق کردن دریغ نمی‌کند
همچنین نقل شده است «مَنْ زَارَهَا وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ» هر کسی آن حضرت را زیارت کند، بهشت بر او واجب می‌شود (بحار ج48 ص317) اگر مجموعه روایاتی که درباره حضرت معصومه‌(سلام الله علیها) نقل شده است را در کنار هم قرار دهیم، جایگاه معنوی آن حضرت به وضوح نمایان خواهد شد، و به قطع می‌توان گفت، غیر از حضرات معصومین‌(علیهم السلام) که مقام و جایگاه بلندی دارند، هیچ‌کس در رتبه و شأن معنوی آن حضرت نیست و نخواهد بود.

مرغ دلم راهی قم می شود                                                

در حرم امن تو گم میشود

***

عمه سادات سلام علیک

روح عبادات سلام علیک

***

كوثر نوری به كویر قمی

آب حیات دل این مردمی

***

عمه سادات بگو كیستی؟

فاطمه یا زینب ثانیستی؟

***

از سفر كرب و بلا آمدی؟

یا كه به دنبال رضا آمدی؟

***

من چه كنم شعله داغ تو را

درد و غم شاهچراغ تو را

***

کاش شبی مست حضورم كنی

باخبر از وقت ظهورم كنی

دهه کرامت، دهه اول ماه ذی‌العقده است و آغازش با ولادت حضرت معصومه (علیهااالسلام) و پایانش با ولادت حضرت ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(علیه السلام) می‌باشد. این دهه یادآور بسیاری از مطالب عالی و مفاهیم بلند و سازنده و ارزشمند است. دهه کرامت یادآور لطیف‌ترین علائق و مهر و وفاهای کم‌نظیر یک خواهر نسبت به مقام شامخ و معنوی برادر است.

مهر و وفایی که خواهر مهربان و دلداده را به هجرت وادار نموده و غربت و بیماری و مرگ در فصل جوانی را برای او آسان کرده است.

مهربانی که جز در مورد امام حسین و حضرت زینب (علیهما‌السلام) سابقه ندارد.

دهه کرامت تداعی کننده عزم و قاطعیت و اراده آهنین زنان بزرگ و بانوان والامقام و گرانقدر جهان می‌باشد.

تمام مفاهیم سازنده‌ای که ما در فرهنگ اسلامی داریم در این دهه تداعی می‌شوند چرا که حرم حضرت معصومه و امام رضا (علیهماالسلام) کانون دعا و قرآن و نیایش و … است.
دهه کرامت یادآور تحول آفرینی بانوان آسمانی است و این که می‌توانند رهبری دل‌های صدها میلیون مسلمان را در طی اعصار عهده‌دار بشوند.

دهه کرامت یادآور زهرا و زینب (سلام‌الله علیهما‌السلام) است.

تمام مفاهیم سازنده‌ای که ما در فرهنگ اسلامی داریم در این دهه تداعی می‌شوند چرا که حرم حضرت معصومه و امام رضا (علیهماالسلام) کانون دعا و قرآن و نیایش و … است.

دهه کرامت یادآور تمام خوبی‌هاست. و یادآور جمال انسانی است.

چه ویژگی سبب شده که حضرت معصومه‌ (علیهاالسلام) کانون نشر معارف اهل‌بیت از قم شوند؟                          

برای پاسخ به این سوال باید چند مطلب کنار هم قرار بگیرد :                                                                      

1- ذاتاً تربت و سرزمین قم، سرزمینی مقدس است. حتی بعضی از روایات است که از شب معراج هم به قم اشاراتی شده است. شهر قم، شهری است که فرقه‌های باطل کمتر از جاهای دیگر در آن به وجود آمده است. امام صادق (علیه‌السلام ) درباره شهر قم می‌فرماید: تربة مقدسه و اهلها منّا و نحن منهم؛ سرزمینی مقدس است و اهل و ساکنان آن  از ما (اهل‌بیت) هستند و ما هم از آنها  هستیم .                                                                                          

2- اهل قم همیشه مورد  ستایش بودند. چرا که از آغاز کار پیوند ولایی و ناگستنی با خاندان پیغمبر داشتند و به این خاندان بسیار علاقه داشتند .                                                                                                                

از فرازی از زیارتشان می‌شود استفاده کرد که: “فانّ لک عندالله شائاً من ‌الشان                                                   

که برای این جمله معنی که به نظرم می‌رسد را بیان می‌کنم که یعنی: برای تو شانی از شوون ولایت الله است. رتبه‌ای از ولایت خدا. یعنی تو کارهای خدایی می‌کنی. تو به اذن خدای تبارک و تعالی خرق عادت می کنی .                         

3- بالاتر از دو مطلب فوق این مسئله، از عظمت و جلالت و نورانیت و معنویت شخص حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها‌) است. که از یک سو دختر حضرت موسی بن جعفر(علیهماالسلام) و از سویی دیگر خواهر امام رضا (علیه‌السلام) و از یک سو عمه امامان بعدی خصوصاً امام جواد علیه‌السلام است. مقامات معنوی ایشان خیلی بالاست .

امام صادق(علیه السلام) خبر می‌دهند که از ما یک بانویی در قم دفن می‌شوند و این حرف را قبل از ولادت حضرت فرمودند .                                                                                                                                        

کرامت به چه معنا است و در سیره و سبک زندگی ائمه معصوم (ع) این مفهوم چه جایگاهی دارد و چگونه تعریف شده است؟                                                                                                                          

کرامت به معنای بزرگواری است و اصل کرامت در روایات ائمه معصوم (ع) ملاک دینداری انسان ها شناخته می شود، آنچنان که پیامبر اکرم (ص) فرمودند : بزرگواری مرد همان دین او است .  همچنین، از پیامبر اکرم (ص) روایت است که کرامت دوری از گناهان است. بنابر روایاتی دیگر، کرم آن است که انسان دنیا را کوچک بشمارد علاوه بر این، امیرالمومنین (ع) می فرمایند: هر که برای خود کرامت قائل باشد، دنیا در نظرش خوار و کوچک می شود.  پس کرامت به معنای کوچک شمردن دنیا نیز است. امیرالمومنین (ع) همچنین فرموده اند: کسی در حقیقت کرم و بخشندگی دارد که هوای نفس خود را مهار کند و به نفسش بخل بورزد . ایشان همچنین می فرمایند: هوای نفست را مهار کن و بر آن بخیل باش که اگر کسی بر نفس بخل بورزد، حقیقت کرامت را یافته است . برخی دیگر از روایات، وفاداری را به بزرگواری تعبیر می کنند . امیرالمومنین (ع) در این باره می فرمایند: وفاداری به پیمان ها از بزرگواری انسان است  . بنابر آنچه بیان شد، کرامت قبل از هر چیز دینداری و دوری از گناه و بخل داشتن نفس اماره و بعد کوچک شمردن دنیا را شامل می شود و از این مسیر به مقصد صبر و شکیبایی می رسد، از این رو است که امیرالمومنین (ع) می فرمایند : بزرگواری و کرامت، نیکو شکیبایی کردن است .  کسی که دنیا در مقابلش کوچک باشد شکیباییش نیز بالا می رود و این فرد نه تنها برابر مشکلات کم نمی آورد بلکه بار مشکلات دیگران را نیز بر دوش می کشد و امیرالمومنین (ع) در این باره می فرمایند: بزرگواری و کرم این است که بار دیگران بر دوش کشیده شود . و این از دنیا شکایت نکردن نشانه کرامت است. همچنین، از اخلاق کریمان خلوص و یکرنگی است و ناخالصی از اخلاق انسان های فرومایه است .  امیرالمومنین (ع) می فرمایند: کریمان کسانی هستند که شکیباتر و پرتحمل ترند؛ همچنین ایشان می فرمایند: شتاب در عفو و گذشت از اخلاق کریمان است اما همان حضرت (ع) تاکید دارند اگر کسی که کریم به او کرامت کرد، بی ادب تر شد دیگر نباید با کرامت با او برخورد کرد، بلکه اهانت و بی احترامی او را درست می کند مثل کسانی که در فتنه 88 امام مسلمین با کرامت با آنها برخورد کرد در حالی که حکمشان اعدام بود اما وقتی سرکشی می کنند دیگر نباید با کرامت با آنها برخورد شود .